เปิดที่มาความหมาย “มงคล” ของไหว้วัน “สารทจีน” ทั้งของคาว ของหวาน ผลไม้ ตามความเชื่อชาวจีน และต้องไหว้อะไรบ้างในวันสารทจีน
ในหนึ่งรอบปี ชาวจีนมีธรรมเนียมการไหว้ใหญ่ 8 ครั้ง และใน วันอังคารที่ 2 กันยายน ปีนี้ ซึ่งตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 ตามปฏิทินจันทรคติของชาวจีน คืออีกหนึ่งการไหว้ที่สำคัญของชาวจีน มีชื่ออย่างทางการว่า Zhongyuan Jie (จงหยวน เจี๋ย) ชาวจีนแผ่นดินใหญ่ที่เป็นชาวบ้านทั่วไปเรียกกันติดปากว่า “กุ่ย เจี๋ย” หรือ “วันผี” และคนไทยเชื้อสายจีนในเมืองไทยเรียกวันนี้ว่าวัน สารทจีน นั่นเอง
ลัทธิเต๋าเชื่อว่า “วันผี” หรือ “วันสารทจีน” คือวันที่ประตูนรกเปิดให้ดวงวิญญาณออกมารับส่วนบุญส่วนกุศล ลูกหลานชาวจีนจึงถือวันนี้เป็นวันสำคัญ เนื่องจากจะได้ทำบุญเซ่นไหว้ ‘เจ้าที่’ ครั้งใหญ่ ที่สำคัญคือ การแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ ตลอดจนทำกุศลต่อวิญญาณเร่ร่อน(ผีไม่มีญาติ)
ธรรมเนียมปฏิบัติของวันสารทจีนคือ การจัดชุดไหว้ ประกอบด้วย ของคาว ขนมหวาน และ ผลไม้
ตัวอย่างชุดไหว้โหงวแซ : ของคาว 5 ประเภท
ตัวอย่างชุดไหว้ซาแซ : ของคาว 3 ประเภท
ของคาว
ถ้าเตรียม ของคาว ไว้ 3 อย่าง เรียก ซาแซ, 5 อย่าง เรียก โหงวแซ นิยมใช้ “เนื้อสัตว์” ที่มีความหมายมงคลในการไหว้ ดังนี้
- ไก่ ต้องมาครบทั้งตัว ปีกไม่หัก หนังสวยงาม (ไม่ถลอก) และมีเครืื่องในอยู่ครบ หมายถึง ความเจริญรุ่งเรือง ความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน โดยเฉพาะ ‘ตับ’ ที่มีรูปทรงคล้ายหมวกขุนนางจีน แสดงถึงอำนาจวาสนา
- เป็ด นิยมต้มพะโล้ทั้งตัว เป็ดอยู่ได้ทั้งบนบกและลอยในน้ำ สื่อถึง ความสามารถหลากหลาย และความสะอาดหรือสิ่งบริสุทธิ์
- หมู เนื้อหมูสามชั้นหรือ ‘ขาหมูพะโล้’ ก็ได้ หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มีกินมีใช้, ที่นิยมไหว้ด้วย ‘ขาหมูพะโล้’ เพราะดูแล้วมีลักษณะคล้าย ‘ก้อนทอง’ ยิ่งทวีความเป็นมงคล
- ปลา คนจีนแต้จิ๋วเรียก ‘ปลา’ ว่า ‘ฮื้อ’ พ้องเสียงกับคำที่มีความหมายว่า ‘เหลือเฟือ’ ปลาสำหรับชาวจีนจึงเป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ มีโชคลาภ เหลือกินเหลือใช้ และประสบความสำเร็จ
- กุ้ง เมื่อลวกสุกแล้วมีสีแดง หมายถึง ความเป็นสิริมงคลกับชีวิต เสริมบารมี
- ปู หมายถึง การมีชื่อเสียง บารมี เพราะมีราคาแพง เปรียบอาหารของฮ่องเต้
- ปลาหมึก สื่อถึงความอุดมสมบูรณ์ เหลือกินเหลือใช้
ตัวอย่างชุดไหว้โหงวเปี๊ย : ขนมหวาน 5 อย่าง
ขนมหวาน
ถ้าเตรียม ขนมหวาน ไว้ 3 อย่าง เรียก ซาเปี้ย, 5 อย่าง เรียก โหงวเปี้ย ขนมหวานที่นิยมใช้สำหรับจัดชุดไหว้ ประกอบด้วย
- ขนมเทียน สื่อถึงชีวิตอันรุ่งโรจน์โชติช่วงเหมือนแสงไฟหรือแสงเทียน การมีชีวิตที่ดี ทำสิ่งใดก็ราบรื่น และมีความหวานชื่น
- ขนมเข่ง รสหวานของขนมเป็นสัญลักษณ์แทนความหวานชื่น การมีชีวิตที่ดี ราบรื่น และอุดมสมบูรณ์
- ขนมกุยช่าย หมายถึง การมีชีวิตที่ยืนยาว การประสบพบเจอความโชคดี
- ขนมถ้วยฟู สีสันสวยงาม เนื้อเบาฟูฟ่อง หมายถึงชีวิตที่เจริญ เฟื่องฟู งอกงาม สมบูรณ์พูนสุข
- ซาลาเปา (หรือหมั่นโถว) คำว่า ‘เปา’ แปลว่า ‘ห่อ’ จึงหมายถึง ห่อโชคลาภหรือเงิน-ทองมาให้ลูกหลาน
- ขนมเปี๊ยะ เป็นสัญลักษณ์ของความพรั่งพร้อม สมบูรณ์ และความสมหวัง
- จันอับ ทำจากธัญพืชและน้ำตาล จึงสื่อถึงความหอมหวานและเจริญงอกงามรุ่งเรืองในชีวิต
- ขนมโก๋ มักอยู่ในพิธีมงคลของจีน แป้งเนียนๆ รสหวาน แผ่นโต สื่อถึงชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และความร่ำรวย
ตัวอย่างชุดไหว้โหงวก้วย : ผลไม้ 5 ชนิด
ผลไม้
ถ้าเตรียม ผลไม้ ไว้ 3 อย่าง เรียก ซาก้วย, 5 อย่าง เรียก โหงวก้วย ผลไม้ที่มีความหมายมงคลตามความเชื่อชาวจีนซึ่งนิยมเลือกมาจัดเป็นชุดไหว้ ได้แก่
- ส้ม หมายถึง ความโชคดี ร่ำรวย ชาวจีนเรียกส้มว่า “ไต้กิก” ไต้ แปลว่า ใหญ่, กิก แปลว่า มงคล, ส้มจึงมีความหมาย ‘มหาสิริมงคล’
- กล้วย แตกหน่อง่าย มีผลเป็นเครือมากมาย หมายถึง ความสำเร็จ มีบริวารดี มีลูกหลานสืบสกุล
- สับปะรด ในภาษาชาวจีนแต้จิ๋วเรียก “อั่งไล้” อั่งแปลว่าสีแดง ไส้แปลว่าเรียกมาหา จึงมีความหมายถึง การกวักโชคกวักลาภให้เข้ามา
- องุ่นแดง เอาเคล็ดเรื่องสี หมายถึง ความร่ำรวย ชื่อยังพ้องเสียงกับคำว่า “ผูเถา” หมายถึงความเจริญงอกงาม และมีอายุยืน
- ลูกพลับ ความหมายถึง ความหนักแน่นมั่นคง จิตใจเข้มแข็ง จึงสื่อถึงการผ่านพ้นอุปสรรคไปได้อย่างราบรื่น ความยั่งยืน มั่นคง และรุ่งเรือง
- แก้วมังกร ความหมายดีทั้งชื่อและสีสัน ภาษาจีนคือ “หั่ว หลง กั่ว” มีคำว่า “หลง(มังกร)” อยู่ในชื่อหรือ ‘มังกร’ คือสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ สีแดงคือความเป็นสิริมงคล
- แอปเปิ้ลแดง ภาษาจีนแมนดารินออกเสียง “ผิงกั่ว” ผิงแปลว่าความสงบสุข จึงมีความหมายถึง การมีชีวิตที่สงบสุข ไม่มีโรคภัยเบียดเบียน
- สาลี่ หมายถึง โชคลาภ ความมั่นคง การพบเจอสิ่งดี ๆ ในชีวิต
- ทับทิม หมายถึง การมีบุตรที่ดี มีลูกชายมาก
จัดชุดไหว้อะไรบ้าง
การจัดชุดไหว้สำหรับ “วันสารทจีน” กำหนดจัด 3 ชุด
1. ชุดสำหรับไหว้เจ้าที่
ไหว้ในตอนเช้า ไม่เกินเที่ยงวัน ขนมไหว้พิเศษที่ต้องมีซึ่งเป็นประเพณีของการไหว้สารทจีนคือ ขนมเทียน ขนมเข่ง และต้องแต้ม จุดสีแดง ไว้ตรงกลาง เนื่องจากความเชื่อของชาวจีนที่ว่าสีแดงเป็นสีแห่งความเป็นสิริมงคล นอกจากนั้นก็มี น้ำชา หรือ เหล้าจีน และ กระดาษเงินกระดาษทอง
2. ชุดสำหรับไหว้บรรพบุรุษ
คล้ายของไหว้เจ้าที่ แต่จัดเตรียมเพิ่ม กับข้าว ที่บรรพบุรุษชอบ ตามธรรมเนียมต้องมี น้ำแกง หรือ ขนมน้ำใสๆ วางข้างชามข้าวสวย และจัด น้ำชา ตามจำนวนของบรรพบุรุษ ที่ขาดไม่ได้คือ ขนมเทียน ขนมเข่ง และกระดาษเงินกระดาษทอง ไหว้ในตอนเช้า ไม่เกินเที่ยงวันเช่นกัน
3. ชุดสำหรับไหว้ผีไม่มีญาติ
วิญญาณเร่ร่อนหรือวิญญาณไม่มีญาติ เรียกว่า “สัมภเวสี” หรือ ไป๊ฮ้อเฮียตี๋ มีความหมายว่า ‘ไหว้พี่น้องที่ดี’ เป็นการสะท้อนความสุภาพและให้เกียรติของคนจีนเรียก “ผีไม่มีญาติ” ว่าพี่น้องที่ดีของเรา
การไหว้ ‘ผีไม่มีญาติ’ ต้องไหว้นอกบ้าน ของไหว้จะมีทั้งของคาว ขนมหวาน และผลไม้ ตามต้องการ ที่พิเศษคือมีข้าวหอมแบบจีนโบราณ คอปึ่ง(ข้าวคลุกกระเทียมเจียว) เผือกนึ่งผ่าซีกเป็นเสี้ยวใส่ถาด เส้นหมี่ห่อใหญ่ เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง ให้เจ้าบ้านจุดธูปจำนวนมากไหว้ แล้วปักธูปที่อาหารหรือภาชนะอย่างละ 1 ดอก คนอื่นๆ ใช้ธูปเพียงดอกเดียวไหว้ เมื่อธูปหมดดอกต้องจุดประทัดเพื่อไล่ผีที่มาร่วมกินอาหารให้เตลิดไป และใช้ไล่สิ่งชั่วร้ายต่างๆ ให้พ้นไปด้วย เพื่อว่าสิริมงคลจะได้เข้ามาแทน
ปีนี้ กูร์เมต์ มาร์เก็ต และ โฮม เฟรช มาร์ท ต้อนรับเทศกาลสารทจีนด้วยการจัดงาน ครบสูตร ชุดวันสารท คัดสรรชุดเซ่นไหว้และของไหว้คุณภาพครบครันตามธรรมเนียมจีน การันตีความสด สะอาด ปลอดภัย ไว้ให้บริการตั้งแต่วันที่ 20 สิงหาคม-1 กันยายน 2563 ซึ่งมีบริการทั้งหมด 6 ชุด ได้แก่
- ชุดไหว้โหงวแซ ประกอบด้วยของคาว 5 อย่าง คือ ไก่เบทาโกรต้ม, หมูบะแซ, เป็ดพะโล้, กุ้งก้ามกรามนึ่ง 5 ตัว และหมึกศอก ราคาปกติ 1,689 บาท ราคา M-price 1,438 บาท
- ชุดไหว้มหามงคลซาแซเสริมสุข S-Pure ประกอบด้วย ไก่ต้มสมุนไพร S-Pure, หมูบะแซ S-Pure และ เป็ดย่าง ราคา 1,340 บาท ราคา M-price 1,098 บาท พร้อมรับฟรี กำไลหินนำโชค มูลค่า 399 บาท
- ชุดไหว้ซาแซ ประกอบด้วย ไก่เบทาโกรต้ม, หมูบะแซ และ ไข่ไก่ย้อมสี แพ็ค 4 ฟอง 548 บาท ราคา M-price 388 บาท
- ชุดไหว้โหงวเปี้ยะ ประกอบด้วย ขนมเทียนไส้เค็ม 4 ชิ้น, ขนมเข่ง 4 ชิ้น, ฮวกก้วยแป้งข้าวเจ้าตลาดเยาวราชเล็ก, เป็งกี่ เปี๊ยะ และ เป็งกี่ ขนมจันอับเล็ก ราคาปกติ 421บาท ราคา M-price 388 บาท
- ชุดไหว้โหงวก้วย ประกอบด้วย องุ่นแดงนอกไร้เมล็ด, ส้มซันคิสท์ 6 ลูก, แอปเปิ้ลฟูจิจีน, กล้วยหอม, สับปะรด สวนผึ้ง และกล่องมงคล ราคา 924.50 บาท ราคา M-price 888 บาท
- ชุดไหว้ทันใจ ประกอบด้วย ขนมเทียนไส้เค็ม, ขนมเข่งธรรมดา, เป็งกี่ขนมจันอับเล็ก, ไก่เบทาโกรเนื้อต้ม, หมูบะแซ, ปลาหมึกศอก, กล้วยหอม, ส้มเมอร์คอท, สับปะรด สวนผึ้ง, เงิ่งเตี่ยกลาง (กระดาษเงิน-กระดาษทอง) และกล่องมงคล ราคา 1,053 บาท ราคา M-price 998 บาท
ที่สำคัญ…จัดชุดไหว้ตามกำลังทรัพย์…ดีที่สุด